Tromboza është një nga kushtet më të zakonshme kardiovaskulare në botë, e cila është formimi i mpiksjes së gjakut (trombe) që mund të bllokojë venat dhe arteriet, duke çuar në rezultate potencialisht fatale.

Është sëmundja e tretë më e përhapur kardiovaskulare, specifikon Fondacioni Veronesi dhe përfshin dy gjendje të ndërlidhura: tromboza e venave të thella (DVT) dhe embolia pulmonare, e cila mund të konsiderohet si një ndërlikim i të parës.

Ekziston edhe tromboza e thellë arteriale, dhe siç sugjeron emri, ena e prekur nuk është venë por arterie. Trombozë e venave të thella, ndodh kur një mpiksje gjaku gjenerohet brenda një vene me kalibër të konsiderueshëm, të tilla si femorale e zakonshme, popliteal, tibial etj.

Në përgjithësi, përfshihen venat e gjymtyrëve të poshtme dhe legenit, por edhe ato të gjymtyrëve të sipërme. Kur mpiksja e gjakut prishet, udhëton nëpër qarkullimin e gjakut dhe bllokon pjesërisht ose plotësisht arterien pulmonare (ose njërën nga degët e saj), shkaktohet emboli pulmonare, një gjendje potencialisht fatale.

Mpiksjet e gjakut gjithashtu mund të bllokojnë enët në tru, duke rezultuar në trombozë cerebrale. Një formë shumë e rrallë e quajtur tromboza e venës së sinusit  dhe e shoqëruar me mungesë të trombociteve ( trombocitopeni ), është vërejtur në një përqindje shumë të vogël të pacientëve pas vaksinimit kundër COVID me AstraZeneca.

Shkaqet e trombozës

Shkaqet e trombozës janë të shumëfishta. Ajo varion nga një dëmtim i enëve të gjakut - për shembull pas një aksidenti shtëpiak ose rrugor - te sëmundjet e gjakut që mund të nxisin mpiksjen e trombociteve. Pushimi i zgjatur në shtrat, për shembull pas një operacioni të komplikuar ose goditje në tru, gjithashtu mund të nxisë shfaqjen e mpiksjeve të rrezikshme të gjakut.

Simptomat e trombozës

Tromboza e venave të thella është shpesh asimptomatike, thekson Fondacioni Veronesi, prandaj statistikat e diagnozës janë një nënvlerësim i rasteve reale. "Rreth 50 përqind e njerëzve të prekur nga një trombozë venoze nuk shfaqin ndonjë simptomë", specifikojnë ekspertët. Kur ndodh tromboza, simptomat e zakonshme përfshijnë dhimbje të lokalizuara; ënjtje, veçanërisht në kyçin e këmbës dhe këmbët; skuqje; ndjesi e ngrohtësisë në zonën ku ndodhet trombi; humbja e ngjyrës së lëkurës. Kur shkëputet trombi, arrin mushkëritë, duke rezultuar në emboli pulmonare. Në rastin e trombozës cerebrale, simptomat e raportuara nga ekspertët përfshijnë dhimbje koke, dhimbje në fytyrë, ndjeshmëri të zvogëluar të fytyrës, shqetësime vizuale, kriza, dobësi muskulore, defiçite neurologjike, ethe të lartë dhe shenja të tjera të ngjashme me ato të një goditjeje në tru.

Vaksina AstraZeneca dhe tromboza

Më 15 mars 2021, vaksina e koronavirusit SARS-CoV-2, e prodhuar nga kompania biofarmaceutike britanike-suedeze AstraZeneca u pezullua nga disa vende evropiane - si një masë paraprake - pas shfaqjes së disa rasteve të trombozës. Ata që kanë përfunduar në mes të autoriteteve shëndetësore kanë të bëjnë me ngjarjet e trombozës cerebrale të sinusit venoz që shoqërohet me një numër të reduktuar te trombociteve (trombocitopeni). Siç u shpjegua nga drejtori i LeScienze, ngjarjet e vëzhguara në Gjermani do të ishin 7 nga 1.6 milion doza, një numër i vogël, por pak më i lartë se ai i gjetur në popullatën e përgjithshme (3-4 nga një milion njerëz, shkruan Marco Cattaneo). Ngjarje të ngjashme që lidhen me zvogëlimin e trombociteve do të kishin ndodhur akoma edhe pas administrimit të vaksinave të tjera anti Covid, siç përcaktohet nga New York Times (36 raste nga 31 milion). Incidenca e këtyre rasteve po shqyrtohet nga EMA dhe autoritetet e tjera shëndetësore.